پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 200 |
| تعداد مقالات | 2,008 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,680,145 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,937,353 |
بررسی انتقادیِ تبیینِ علّیِ عمل در فلسفۀ‌صدرالمتألّهین | ||
| پژوهش های هستی شناختی | ||
| مقاله 1، دوره 12، شماره 23، شهریور 1402 اصل مقاله (388.33 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22061/orj.2023.1920 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه سادات کتابچی* 1؛ احد فرامرز قراملکی2؛ عبدالرسول کشفی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران، | ||
| 2استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران | ||
| 3استاد گروه فلسفه دین دانشگاه تهران | ||
| تاریخ دریافت: 16 دی 1401، تاریخ بازنگری: 16 فروردین 1402، تاریخ پذیرش: 19 فروردین 1402 | ||
| چکیده | ||
| مسئله اساسیِ این پژوهش بررسیِ «تبیینِ علّیِ عمل» و هدفِ آن کشفِ الگوی عامّ قیاسی- قانونی به روشِ تحلیلی-توصیفی در فلسفه‌ی صدرالمتألّهین و نقدِ این الگو از طریقِ بررسیِ لوازمِ منطقیِ آن است. از نظرِ ملاصدرا، عمل، فعلِ ارادیِ آدمی است که وی به آن آگاهی مرتبه‌ی دوم دارد؛ از این‌رو تبیینِ علّیِ عمل نیازمندِ کشفِ مبادیِ این دو عنصر یعنی فعلِ ارادی و آگاهیِ مرتبه‌ی دوم است. مبدأ اصلیِ صدورِ فعلِ ارادی در حکمتِ متعالیه تصدیق به‌فایدۀ آن توسّطِ قوّۀ متصرّفه‌است و مبادیِ دیگر، همچون قوّۀ شوق، اراده و قوّۀ فاعله به‌طورِ مکانیکی نقشِ خود را در صدورِ فعلِ ارادی ایفا می‌کنند. سلطنتِ متصرّفه در پیدایشِ فعلِ ارادی با دخالتِ عقلِ عملی به‌عنوانِ مبدأ آگاهی‌ساز، تعدیل می‌شود به‌طوری که عمل فعلِ ارادی است که از کانالِ عقلِ عملی عبور کند. از نظرِ صدرالمتألّهین، علّتِ حصولِ یک عمل در نهایت یا تصدیقِ یکی از دو قوّۀ متصرّفه یا عاقله به انجامِ آن عمل بدونِ وجودِ تصدیقِ مُعارض است و یا تصدیقِ یکی از این دو قوّۀ ادراکی به انجامِ یک عمل و غلبه برشوقِ ناشی از تصدیقِ مُعارض قوّۀ دیگر است؛ بنابراین «تصدیق به سودمندیِ یک عمل» در صورت «نبودِ تصدیقِ معارض» یا «غلبه بر شوقِ ناشی از تصدیقِ مُعارض» الگوی عامّ قیاسی-قانونی را در بابِ عمل، در حکمت متعالیه می‌سازد. اشکالِ هنجارمندی، عدمِ تبیینِ علّی در هنگامِ تعارض شوق‌ها و جبرگرایی سه اشکالِ وارد بر نظریۀ صدرالمتألّهین در بابِ تبیینِ علّی است.همچنین تفسیرِ قُوای نفس به مراتب یا شئونِ نفس، دخالتی در الگوی تبیینِ علّی ندارد بلکه صرفاً منجر به تغییر در ادبیّاتِ بحث می‌شود وهمان اشکالاتِ مذکور پابرجا خواهد ماند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قُوای نفس؛ مبادیِ اراده؛ تبیینِ علّی؛ الگوی قیاسی-قانونی؛ صدرالمتألّهین | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Critical Examination of the Causal Explanation of Action in the Philosophy of Sadr al-Mutalahin | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fateme sadat Ketabchi1؛ Ahad Faramarz Gharamaleki2؛ Abdorasool Kashfi3 | ||
| 1tehran university | ||
| 2University of Tehran | ||
| 3Tehran university | ||
| چکیده [English] | ||
| The main issue of this research is to investigate the causal explanation of the action and its purpose is to discover the deductive-nomological model and to criticize it in the philosophy of Sadr al-Mutalahin. According to him, an intentional action is the volitional act of a person, of which he has second-order awareness; therefore, the causal explanation of it requires the discovery of the basics of these two elements. The main cause of creating volitional action is the recognition of its benefits by the imaginative faculty. The reign of the imaginative faculty in the creation of volitional action is moderated by the intervention of practical reason as the source of awareness, so that intentional action is volitional action that passes through the channel of practical reason. the cause of the creation of an intentional action is either the acknowledgment of one of the two rational or imaginative faculty to perform that action without the presence of the opposite confirmation, or the confirmation of one of these two faculty to perform an action and the overcoming of the enthusiasm caused by the contrary confirmation of the other faculty. Therefore, "confirming the usefulness of an action" in the case of "absence of confirmation of the opposite" or "overcoming the enthusiasm caused by the confirmation of the opposite" makes the deductive-nomological model regarding the action, in transcendental wisdom. The normativism, lack of causal explanation when passions conflict, and determinism are the three problems of Sadr al-Mutalahin's theory. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Faculty of the Soul, Causes of Will Causal Explanation, Deductive-Nomological Model, Mulla Sadra | ||
| مراجع | ||
|
Aristotle (1991) The Complete Works of Aristotle, by Jonathan Barnes, Princeton University press. Avicenna (1983) Al-Nijat mina al-Qarq fi Bahr al-Zalalaat, Tehran: Almaktab al-Mortazavi, Arabic Daraei R, Kermani T. (2015) a critical reading of the relationship between fantasy and action; Sadra's thought against the philosophy of modern practice, Tehran, Kherd nameh Sadra jornal, No. 83, Persian. Gillis D. (2015) Philosophy of Science in the 20th Century, translated by Hasan Miandari, Tehran, Samt Publication. Hempel, C. G. (1965), Aspects of Scientific Explanation, New York, Free Press. Hempel, C. G. (2001), The Philosophy of Carl G. Hemple، Studies in Science, Explanation, and Rationality, ed. by James H. Fetzer, Oxford, New York، OUP. Hassanzadeh Amoli, H. (2014) Lessons in self-knowledge, 10th edition, Tehran, Scientific and Cultural Publishing Company, Persian. Joseph M, (2004) Donald Davidson, United Kingdom، Acumen Publishing Limited. Mulla Sadra (1981) , Al- Hekmat Al- Motaaliyeh Fi Al- Asfar Al- Aghliyeh Al- Arbaei, Beirut, Dar Ihya al-Tarath, Arabic. __________ (1975) Al-Mbadd and Al-Maad, Tehran, Iranian Society of Wisdom and Philosophy, Arabic. __________ (1984) Mafatih al-Ghaib, introduction by Mohammad Khajawi, Tehran, Cultural Research Institute, Arabic. __________ (1980) al-Shawahid al-Rubabiyyah fi al-Manahij al-Salukiyya, revised and corrected and introduced by Seyyed Jalal al-Din Ashtiani. Mashhad, Arabic. __________ (no date) Iqaz al-Naemin, Tehran, Institute of Cultural Studies and Research, Iranian Wisdom and Philosophy Association, Arabic. Mirshamsi Z, (2020) Examining the role of emotion as a mediator between action and opinion from the perspective of Mulla Sadra, Tehran, Hikmat Sadraei journal, 9th year, 1st issue, Persian. Mirhadi S.M, (2018) Philosophy of action in transcendental wisdom, Tehran, Contemporary Wisdom journal, 7th year, 1st issue, Persian. __________ (2019) the relationship between imagination and action in Mulla Sadra's philosophy, Tehran, Contemporary Wisdom journal, 8th year, 1st issue, Persian. Soleimani Darabaghi F, (2020) The place of action in human existence from the perspective of Sadr al-Mutalahin, Tehran, Kheradnameh Sadra journal, No. 79, Persian. Saadati-e Khamsa E, (2015), the relationship between opinion and action with moral properties and the inherent transformation of human beings in transcendental wisdom, Tehran, Kheradnameh Sadra journal, number 79, Persian. Shahgoli A, (2019) Principles of action from the point of view of Farabi and Mulla Sadra, Mashhad, Islamic Philosophy Teachings journal, No. 24, Persian. Smith M. (2015) The Explanatory Role of Being Rational, in، Philosophy of Action An Anthology, Wiley Blackwell. Vafaiyan M.H, Faramarz Qaramlaki A (2016) Explaining the position and function of the power of imagination in issuing wise behavior and actions from humans with an emphasis on the foundations of psychology Sadr al-Mutalahin, Akhlaq Vahyani journal, Qom, No. 11, Persian. __________ (2017a) Ontological analysis of the process of issuing a verb from the perspective of Ibn Sina and Sadr al-Mutalahin, Ontological Researches journal, Year 8, Number 11, Persian. __________ (2017b) Functionalism of Imagination in the Process of Goal Thinking and Goal Selection in the Basics of Verb Issuance, Contemporary Wisdom journal, Tehran, Year 8, Number 1, Persian. Winch P, (1958) the Idea of Social Science and its Relation to Philosophy, London، Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 153 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 164 |
||