پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 11 |
| تعداد شماره‌ها | 227 |
| تعداد مقالات | 2,298 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,574,717 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,617,657 |
بررسی انتقادی امکان اتصاف خداوند به شدت و عدم تناهی با محوریت دیدگاه خواجه طوسی و حکمای متأخر | ||
| پژوهش های هستی شناختی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 آبان 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22061/orj.2025.12215.898 | ||
| نویسنده | ||
| مجید ضیائی قهنویه* | ||
| گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه ایلام | ||
| تاریخ دریافت: 12 تیر 1404، تاریخ بازنگری: 27 مهر 1404، تاریخ پذیرش: 24 آبان 1404 | ||
| چکیده | ||
| در کلام حکمای اسلامی استفاده از برخی وصف‌های کمی و کیفی در مورد خداوند مرسوم است. از جمله این الفاظ می‌توان به شدت وجود و عدم تناهی اشاره کرد. چنان که یکی از عبارات بسیار رایج در کلام حکما این است که خداوند فوق مالایتناهی شدتا و مدتا و عدتا است. دقت در معنای این واژه‌ها و کاربرد آنها این سوال را ایجاد می‌کند که آیا استفاده از این الفاظ در مورد خداوند و موجودات مجرد قابل قبول است یا خیر؟ و اگر این اطلاق قابل قبول و معتبر است، چگونه باید تعبیر صحیحی از آن بدست آورد. آنچه ار تحلیل معانی این عبارات و کاربرد آن بدست می‌آید این است که الفاظی مانند شدت وجود و شدت جود و عدم تناهی این اوصاف در مورد خداوند به کار رفته نمی‌تواند به لحاظ فلسفی صحیح باشد. حتی اگر بخواهیم این اوصاف و کیفیت‌ها را به فعل خداوند هم نسبت بدهیم صرفا در مورد خلق مادی و با واسطه امکان اطلاق دارد. اما در مورد ذات حق اوصافی مانند شدت وجود نمی‌تواند معنادار باشد. همچنین در مورد امکان اطلاق لفظ عدم تناهی در مورد خداوند، امکان این اطلاق در معانی کمی و کیفی وجود ندارد و خطای فلسفی محسوب می‌شود. مگر اینکه عدم تناهی را نه به معنای کمی و کیفی بلکه به معنای سلبی بدون کمیت و بدون کیفیت بودن و بی حد بودن به کار ببریم که در این صورت در مورد وجود مطلق حق صحیح و معنا دار است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عدم تناهی؛ شدت وجود؛ صفات خداوند؛ فلسفه اسلامیُ؛ خواجه نصیر طوسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Critical Examination of the Possibility of Attributing Intensity and Infinity to God, with a Focus on the Views of Khwāja Ṭūsī and Later Islamic Philosophers | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Majid Ziaei Ghahnavieh | ||
| Faculty of philosophy and islamic theology, Ilam university | ||
| چکیده [English] | ||
| In Islamic philosophical discourse, the use of certain quantitative and qualitative attributes in reference to God is customary. Among these expressions are terms such as "intensity of existence" and "infinity." A commonly cited phrase among philosophers is that God is "beyond what is infinitely intense, in duration, and in number." Careful consideration of the meanings and usage of these terms raises the question: Is the use of such expressions in reference to God and immaterial beings acceptable? And if such usage is valid and acceptable, how should it be properly interpreted? An analysis of the meanings and uses of these expressions suggests that terms like "intensity of existence," "intensity of generosity," and "infinity," when used as attributes of God, are not philosophically sound. Even if we wish to attribute these qualities to God's actions, they can only be meaningfully applied in the context of mediated, material creation. However, when it comes to the Divine Essence itself, attributes like "intensity of existence" are not meaningful. Likewise, in the case of attributing the term "infinity" to God, such usage is not philosophically valid when understood in a quantitative or qualitative sense. It would be considered a philosophical error—unless we interpret "infinity" not in a quantitative or qualitative sense, but in a negative sense, i.e., as being beyond quantity and quality and as having no limits. In that case, such an attribution to the Absolute Being is valid and meaningful. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Infinity, Intensity of Existence, Divine Attributes, Islamic Philosophy, Toosi | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1 |
||