پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 11 |
| تعداد شمارهها | 228 |
| تعداد مقالات | 2,322 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,684,652 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,705,826 |
واکاوی دیدگاههای تأییدگر و منکر ناظر به علم حروف در اندیشه اسلامی | ||
| پژوهش های هستی شناختی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آذر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22061/orj.2025.12146.896 | ||
| نویسنده | ||
| محمد باقر نادم* | ||
| دکترای تخصصی. عرفان اسلامی و اندیشه امام خمینی. دانشکده عرفان و ادیان . دانشگاه ادیان و مذاهب. قم. ایران | ||
| تاریخ دریافت: 17 خرداد 1404، تاریخ بازنگری: 11 آذر 1404، تاریخ پذیرش: 12 آذر 1404 | ||
| چکیده | ||
| علم حروف بهعنوان یکی از شاخههای کهن علوم باطنی در سنت عرفان اسلامی، همواره میان دو رویکرد متعارضِ تأیید عرفانی و انکار عقلانی محل مناقشه بوده است. مسئله اصلی این پژوهش آن است که این دانش در منظومه معرفت اسلامی، بهویژه در نسبت میان عقل و شهود، چه جایگاهی دارد و بر چه مبانی نظری استوار است. بر این اساس، هدف مقاله واکاوی تحلیلیِ دیدگاههای تأییدگر و منکر علم حروف و تبیین حدود و ثغور اعتبار معرفتی آن است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی ـ تطبیقی و بر پایه مطالعه اسنادی، ضمن تبیین مبانی هستیشناختی و نمادشناختی علم حروف در اندیشه عرفایی چون ابنعربی، سید حیدر آملی و امام خمینی (ره)، سیر تاریخی و کارکردهای معنوی آن را پی میگیرد و در کنار آن، مهمترین نقدهای فلسفی و کلامی معاصر را بررسی میکند. یافتهها نشان میدهد که علم حروف، هرچند از منظر روششناختی با چالشهایی نظیر اتکا به شهود فردی و فقدان معیارهای صریح آزمونپذیری روبهرو است، در عین حال در چارچوب عرفان اسلامی واجد ساختاری پیچیده و چندلایه است که در آن تجربه دینی، زبان رمزی و تأویل باطنی نقش محوری دارند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| علم حروف؛ عرفان اسلامی؛ ابنعربی؛ امام خمینی (ره)؛ عقل و شهود | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Critical Examination of Proponent and Opponent Views on the Science of Letters (ʿIlm al-Ḥurūf) in Islamic Thought | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mohammad bagher nadem | ||
| “Ph.D. in Islamic Mysticism and the Thought of Imam Khomeini, Faculty of Mysticism and Religions, University of Religions and Denominations, Qom, Iran.” | ||
| چکیده [English] | ||
| The science of letters (ʿilm al-ḥurūf), as an ancient branch of esoteric disciplines in Islamic mysticism, has always been situated between two opposing poles of mystical endorsement and rational-theological rejection. The main problem of this study is to determine the epistemic status of this science within the structure of Islamic knowledge, especially in relation to the tension between reason and intuition. Accordingly, the aim of the article is to provide an analytical examination of both affirmative and critical approaches to the science of letters and to clarify the scope and limits of its epistemic validity. Employing an analytical–comparative method and drawing on textual and documentary sources, the study first expounds the ontological and symbolic foundations of the science of letters in the thought of mystics such as Ibn ʿArabī, Sayyid Ḥaydar Āmulī and Imam Khomeini, and traces its historical development and spiritual functions. It then analyzes the main philosophical and theological critiques advanced in modern scholarship. The findings indicate that, despite methodological challenges such as reliance on individual intuitions and the lack of clear criteria for verification, the science of letters constitutes a complex and multilayered structure within Islamic mysticism, in which religious experience, symbolic language and esoteric exegesis play a central role. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| science of letters, Islamic mysticism, Ibn ʿArabī, Imam Khomeini, reason and intuition | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 35 |
||